de heer Harry van Kleef
Bestuurder Harry van Kleef, 2011.
De Haagsche Courant, 1983
Een Haagse Pasar Malam is bijna ondenkbaar zonder Harry van Kleef (45). Wie kent niet zijn snel getekende portretten, in houtskool en wit krijt aangebracht op licht getint papier? Sinds 1971 is de Hagenaar op het jaarlijkse evenement van de partij en sindsdien is hij naast zijn baan bij de postgiro ook wat meer aan de weg gaan timmeren als tekenaar/kunstenaar.
Geboren in Batavia kwam Harry van Kleef in 1950 naar Nederland. Hij groeide op in Valkenburg, Zuid-Limburg en volgde een tekenopleiding aan de Stadsacademie voor Toegepaste Kunsten in Maastricht. 'Ik had mijn onderwijsbevoegdheid, maar kon in die tijd nergens aan de slag komen', verteld hij in zijn woning annex gallerie aan de 2e Schuytstraat.
Uiteindelijk was hij dolgelukkig dat hij in 1960 een baan kreeg bij de postgiro in Den Haag. Harry leidde een druk verenigingsleven, bekwaamde zich in oosterse vechtsporten en ontwikkelde zijn tekentalenten verder op een zaterdagmiddagcursus van de Vrije Academie, waar hij les kreeg van Kees Andrea.
'Het duurde een tijd voor ik iets met mijn kunst kon doen. In '71 kreeg ik een brief van Ellen Derksen of ik op de Tong Tong wilde komen staan'. Harry had al eens ge-exposeerd in een boekhandel in Waddinxveen en ook op deze Pasar hingen nu zijn sawa's en Indische landschappen. Het werk van tekenaar Jan Geldmeijer bracht hem op het idee eveneens portretten te gaan maken. Het kostte hem wel even voor hij voldoende snelheid in zijn manier van werken had ontwikkeld.
'De mensen staan te popelen om direct herkenning te zien. Belangrijk is het oog. Dat teken ik het eerst. In de bijbel staat: het oog is de spiegel van de ziel. Begrijp je. De bijbel is het grootste portretboek, maar je moet wel tussen de regels kunnen lezen'. Harry van Kleef hanteert veel van dit soort verwijzingen in zijn manier van praten over teken- en schilderwerk. Hij praat over mystiek, de strijd tussen goed en kwaad, oosterse filosofiën en religies.
Harry van Kleef (rechts), Pipiet Sulistyowati (links) en Maulana (bestuur LKS) in een restaurant in Lawang.
Zomers staat hij op diverse Pasars, wat andere specifiek Indische evenementen en een toevallige manifestatie waar zijn aanwezigheid gewaardeerd wordt, zoals onlangs een braderie in zijn woonwijk Duinoord. Hij neemt er vakantiedagen voor op. De inkomsten stellen hem in staat thuis te tekenen en te schilderen wat hij zelf graag wil.
'De schilderstukken die ik 's winters maak zijn het verlengde van wat ik denk en voel. Het moet niet alleen om geld gaan. Ook wat sfeer, anders is de lol er snel af'. Op zijn werk ontwerpt hij dan dikwijls uitnodigingskaarten voor jubilarissen of andere festiviteiten, hij exposeert er wel eens en geeft leiding aan een tekenclubje van de personeelsvereniging. Voor de Haagsche Courant ontwierp hij het vignet bij de serie 'Indisch Den Haag'.
Wajang
Pas in het vierde jaar van zijn Maastrichtse tekenopleiding is Harry van Kleef zich bewust met het Indische element in zijn werken gaan bezighouden. Na lang nadenken zegt hij: 'Als ik aan een landschap denk, is dat een landschap met sawa's en karbouwen. Geen polder met een molen'. Later is hij in de Wajang gedoken. Verdiepte zich in de mystiek van het schimmenspel, sprak met een Dalang (verteller van de Wajang) uit Leiden en bemerkte hoe zeer deze verhalen over goed en kwaad, de psyche en de ziel, bij hemzelf een bewustwordingsproces op gang brachten. Het resulteerde in een hele serie Wajang-doeken. Ramayana werd een bron van inspiratie. Nog altijd is hij van plan een keer 'De vlakte van Kuruk Shetra' naar het epos uit de Veda te schilderen.
De laatste jaren houdt hij zich echter vooral bezig met meer surrealistisch werk, waaruit heel duidelijk een bewondering voor een kunstenaar als Carel Willink spreekt. Op alle doeken, ook uit zijn vroegere Duinoord-serie, keren afwisselend dezelfde twee naaktmodellen terug, vaak tegen een achtergrond met elementen uit het dagelijks leven bij de girodienst of herkenningspunten uit zijn woonwijk.
Maar ook uit die werken blijkt maar al te vaak hoezeer zijn Indische achtergrond een rol speelt. Net als in hemzelf komen oost en west elkaar ook in zijn schilderijen tegen. Zijn werken zitten vol oosterse symboliek. In zijn Hollandse waterputten en bomen huizen Indische geesten. 'Wat ik maak is Indische cultuur', zegt Harry. 'Ik zie mijzelf als cultuurdrager'.
Schets van adoptiekind Mayla door Harry van Kleef (vrijwilliger Stichting SUVONO).
